Làng Cái Chanh là cái tên không thể thiếu khi nhắc đến nghề dệt chiếu tại Cần Thơ. Với tuổi đời hàng chục năm, nơi đây nổi tiếng với những tấm chiếu có hoa văn giản dị, mộc mạc nhưng vô cùng bền chắc. Nguyên liệu chính là cói hoặc lục bình, được phơi nắng, xử lý kỹ rồi dệt thủ công trên khung gỗ. Điểm đặc biệt của chiếu Cái Chanh là sự hài hòa giữa màu sắc tự nhiên và họa tiết đơn giản, thể hiện sự tinh tế trong thẩm mỹ của người thợ. Tiếng khung dệt cọt kẹt hòa trong tiếng gió, tiếng chim, tạo nên nhịp sống bình yên, gần gũi. Sản phẩm từ làng không chỉ phục vụ nhu cầu sinh hoạt mà còn được chọn làm quà tặng mang hồn quê. Ngày nay, dù công nghệ hiện đại phát triển, làng vẫn kiên trì gìn giữ nghề cũ – một phần không thể thiếu trong bản sắc của vùng đất sông nước.

Làng đan lọp Thới Long thuộc quận Ô Môn, TP. Cần Thơ, là một trong những làng nghề truyền thống lâu đời gắn bó mật thiết với đời sống người dân miền Tây. Nghề đan lọp – loại dụng cụ dùng để bắt cá, tôm trên sông rạch – đã tồn tại hơn 30 năm tại đây, với hàng trăm hộ dân tham gia sản xuất. Lọp được làm từ tre, trúc hoặc lục bình, qua nhiều công đoạn thủ công như chẻ nan, uốn khung, đan mắt và xử lý mối mọt. Mỗi chiếc lọp là thành quả của sự tỉ mỉ và kinh nghiệm, vừa bền chắc, vừa phù hợp với điều kiện đánh bắt truyền thống. Sản phẩm không chỉ phục vụ địa phương mà còn được tiêu thụ rộng khắp miền Tây và xuất khẩu sang Campuchia. Dù công nghệ ngày càng hiện đại, người dân Thới Long vẫn gìn giữ nghề với niềm tự hào. Ngày nay, làng nghề còn đón khách du lịch đến tham quan, trải nghiệm và tìm hiểu nét đẹp văn hóa lao động mộc mạc, gần gũi của miền sông nước Cần Thơ.

Nhắc đến ẩm thực truyền thống Cần Thơ, không thể không nhắc đến làng bánh tráng Thuận Hưng – nơi gìn giữ bí quyết làm bánh tráng thủ công qua nhiều thế hệ. Tại đây, bánh tráng được làm từ gạo ngon, xay nhuyễn thành bột, rồi tráng trên vải mỏng đặt trên nồi nước sôi. Mỗi chiếc bánh là cả một quá trình công phu, đòi hỏi sự nhanh tay và cảm nhận tinh tế để bánh vừa chín tới, không rách, không dày. Sau khi tráng, bánh được phơi dưới nắng tự nhiên, tạo độ dẻo và hương thơm đặc trưng. Bánh tráng Thuận Hưng nổi tiếng không chỉ vì độ ngon, mà còn bởi sự chất phác trong cách làm – không phẩm màu, không chất bảo quản. Một cuốn bánh tráng đơn giản nhưng chứa đựng tinh hoa đất trời và tâm huyết của người làm nghề.

Tọa lạc bên bờ sông Hậu, làng Thơm Rơm là một trong những nơi lưu giữ nghề đan lưới truyền thống phục vụ đánh bắt thủy sản – nghề gắn liền với cuộc sống sông nước của người dân Tây Nam Bộ. Những tấm lưới nơi đây được làm hoàn toàn thủ công, từ khâu cắt dây, đo mắt lưới đến thắt nút, nối chì – tất cả đều đòi hỏi sự tỉ mỉ và kinh nghiệm. Người dân nơi đây không chỉ sản xuất lưới cho bản thân mà còn phân phối đi nhiều tỉnh lân cận, thậm chí xuất khẩu sang Campuchia. Nhịp sống của làng nghề gắn bó mật thiết với mùa nước nổi, mùa cá về, mùa ghe xuồng tấp nập.

Làng hoa còn gọi với cái tên khác là làng hoa Bà Bộ, nơi mà hơn 100 hộ dân vẫn duy trì truyền thống trồng hoa Tết. Mỗi độ xuân về, làng hoa Thới Nhựt lại khoác lên mình chiếc áo rực rỡ với đủ sắc hoa như cúc mâm xôi, hướng dương, hoa giấy, vạn thọ… Đây là một trong những làng hoa lớn nhất Cần Thơ, chuyên cung cấp hoa Tết cho khắp thành phố và các tỉnh miền Tây. Khác với làng hoa hiện đại, Thới Nhựt vẫn giữ cách trồng truyền thống, chăm hoa bằng tay, tưới từng gốc, bắt sâu từng ngọn. Đến đây, bạn không chỉ được ngắm nhìn những luống hoa đều tăm tắp mà còn cảm nhận được tình yêu đất, yêu nghề của người nông dân. Không gian làng hoa cũng là địa điểm lý tưởng để chụp ảnh, dạo chơi và thưởng thức không khí xuân sớm.

Trong số các làng nghề truyền thống ở Cần Thơ, không thể không nhắc đến điểm đến hấp dẫn này. Nổi tiếng với nhiều thương hiệu bánh kẹo ngon nức tiếng, làng nghề này chế biến các sản phẩm bằng phương pháp thủ công truyền thống. Làng nghề với nhiều thương hiệu bánh kẹo ngon nức tiếng được chế biến bằng phương pháp thủ công thơm ngon được người Hoa thành lập cách đây 60 năm. Bánh kẹo truyền thống của Ba Rich – từ bánh in, bánh tét, bánh da lợn đến mứt dừa, mứt gừng – đều được làm thủ công theo công thức gia truyền. Mỗi loại bánh là một phần của ký ức tuổi thơ, của những dịp Tết sum vầy, giỗ quải, lễ cưới hỏi. Người làm bánh tại đây không chỉ tuân thủ nguyên liệu tự nhiên, mà còn chăm chút từ hình thức đến hương vị. Làng Ba Rich đặc biệt nhộn nhịp vào tháng Chạp, khi đơn hàng tăng mạnh. Đây cũng là thời điểm du khách có thể đến tham quan, mua bánh tươi, trải nghiệm làm bánh cùng người dân.

Khác với vẻ mềm mại của nón bài thơ xứ Huế hay sự mộc mạc của nón lá miền Bắc, nón lá ở làng nghề Thới Tân A (huyện Thới Lai, Cần Thơ) mang trong mình một nét đặc trưng riêng – được làm từ lá cật mật và lá trúc vô cùng quý hiếm. Mỗi cây chỉ cho một lá non đạt chuẩn, nên nguyên liệu không chỉ khan hiếm mà còn được tuyển chọn kỹ càng. Nhờ vậy, những chiếc nón nơi đây có bề mặt mịn màng, nhẹ tay mà vẫn bền chắc theo thời gian, tạo cảm giác thoải mái khi đội – dù là trong nắng gắt hay mưa dầm.

Nón được chia thành nhiều loại như nón đi đồng, nón đi chợ, nón đội chơi… Mỗi chiếc đều được làm thủ công với quy trình phức tạp: từ tạo khung, chuốt vành, chọn lá, sắp lớp, chằm nón, đến bước cuối là phủ dầu bóng pha xăng để tăng độ bền, chống thấm nước và giữ màu lá đẹp theo năm tháng. Toàn bộ các công đoạn đều đòi hỏi sự kiên nhẫn, tỉ mỉ và đôi bàn tay khéo léo của người thợ. Làng chằm nón lá Thới Tân A đã tồn tại hơn 70 năm, hiện có hơn 36 hộ dân vẫn miệt mài giữ nghề. Mỗi mũi kim, đường chỉ như gói trọn tâm huyết và tinh thần của những nghệ nhân chân quê, biến chiếc nón lá thành vật dụng gần gũi mà cũng đầy ý nghĩa văn hóa. Không đơn thuần chỉ để che nắng che mưa, nón lá Thới Tân A còn là biểu tượng của vẻ đẹp mộc mạc, của sự bền bỉ và tinh thần lao động cần mẫn của người dân miền Tây sông nước.

Giữa thời đại công nghệ số với đủ loại trò chơi điện tử hiện đại, làng Long Quân (phường Long Tuyền, quận Bình Thủy, Cần Thơ) vẫn lặng lẽ gìn giữ một nét văn hóa xưa cũ – nghề làm đồ chơi dân gian bằng tay. Từ những nguyên liệu giản dị như tre, lá dừa, rơm rạ…, người dân nơi đây tạo nên những món đồ chơi mộc mạc như con châu chấu, đèn kéo quân, trống lắc, súng bắn dây thun, mặt nạ giấy bồi… – những món đồ từng gắn bó với tuổi thơ của biết bao thế hệ người Việt. Dưới bàn tay khéo léo và sự kiên trì của người nghệ nhân, từng nan tre được chẻ mảnh, từng chiếc lá dừa được uốn cong thành hình, từng mảng giấy được cắt ghép và tô vẽ tỉ mỉ – tất cả tạo nên những món đồ chơi không chỉ vui mắt mà còn chan chứa hồn quê, gợi nhớ ký ức tuổi thơ hồn nhiên nơi làng quê yên bình.

Không chỉ là nơi sản xuất, làng Long Quân còn mở rộng mô hình đón du khách và học sinh đến tham quan, trải nghiệm. Trẻ em khi đến đây không chỉ đơn thuần mua đồ chơi, mà còn được chính tay mình học cách làm ra những món đồ nhỏ xinh, qua đó hiểu hơn về giá trị của lao động thủ công, về sự khéo léo và tinh thần gìn giữ văn hóa truyền thống. Điều này đặc biệt quý giá trong bối cảnh mà nhiều trò chơi hiện đại đang khiến trẻ em dần xa rời ký ức dân gian.

Không chỉ nổi danh với chợ nổi tấp nập ghe thuyền, Cái Răng (Cần Thơ) còn là nơi lưu giữ một làng nghề truyền thống đặc sắc – làng làm hủ tiếu đã tồn tại và phát triển hàng chục năm qua, trở thành niềm tự hào của người dân địa phương và là điểm đến không thể bỏ lỡ đối với du khách yêu thích trải nghiệm văn hóa ẩm thực miền Tây. Tại đây, gần như mỗi hộ gia đình đều là một “nghệ nhân” làm hủ tiếu, với bí quyết riêng trong từng công đoạn – từ chọn gạo, ủ bột đến cắt sợi. Gạo dùng làm hủ tiếu phải là loại gạo trắng, hạt thon dài, có mùi thơm đặc trưng. Gạo được vo sạch, ngâm kỹ, xay nhuyễn thành bột rồi lọc lấy tinh chất, sau đó đem tráng thành bánh mỏng, phơi dưới nắng cho vừa khô tới và cắt thành những sợi hủ tiếu trắng đục, mềm dai, thơm lừng mùi gạo mới.

Điều đặc biệt là nhiều hộ dân nơi đây vẫn giữ nguyên phương pháp thủ công từ bao đời nay, không dùng máy móc công nghiệp. Mỗi mẻ hủ tiếu là kết tinh của sự kiên nhẫn, khéo léo và tinh thần trân trọng giá trị truyền thống. Du khách đến làng hủ tiếu Cái Răng sẽ được tận mắt chứng kiến quy trình làm hủ tiếu tại các xưởng sản xuất thủ công thoáng mát, cảm nhận mùi gạo thơm lan nhẹ trong không khí, tiếng tráng bánh lách tách và những mẻ sợi trắng được cắt ra đầy khéo léo. Bên cạnh đó, bạn còn có thể thưởng thức ngay tại chỗ một tô hủ tiếu nóng hổi, nước dùng đậm đà, sợi mềm dẻo – để cảm nhận trọn vẹn hương vị chân thật, mộc mạc mà khó quên.

Với người dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long, những vật dụng đan lát thủ công không chỉ là đồ dùng thường nhật mà còn là một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa – từ việc sử dụng trong nông nghiệp, sinh hoạt đến việc đựng lễ vật dâng chùa trong các dịp lễ hội truyền thống. Tại Cần Thơ, làng nghề đan lát truyền thống vẫn âm thầm gìn giữ những giá trị xưa cũ qua từng sản phẩm được tạo nên từ tre, trúc, lục bình, mây… – những nguyên liệu tự nhiên, thân thiện với môi trường. Bên cạnh các vật dụng quen thuộc như rổ, rá, thúng, nia…, ngày nay người dân còn sáng tạo thêm nhiều sản phẩm mới như giỏ xách, hộp đựng quà, vật dụng trang trí và đồ lưu niệm thủ công, đáp ứng nhu cầu của khách du lịch và thị trường hiện đại. Đến thăm làng nghề, bạn sẽ không khỏi ngạc nhiên trước sự khéo léo của những đôi tay cần mẫn. Từng đường đan đều tăm tắp, từng nút buộc chắc chắn không chỉ cho thấy tay nghề điêu luyện mà còn thể hiện sự nâng niu, chăm chút mà người thợ đặt trọn vào từng món đồ. Những sản phẩm nơi đây không chỉ có tính ứng dụng cao mà còn mang đậm hơi thở làng quê – mộc mạc, giản dị nhưng đầy sức sống.