Bảo tàng Hồ Chí Minh là một trong những công trình văn hóa quan trọng bậc nhất tại Hà Nội, nằm trong quần thể Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, phía cuối Quảng trường Ba Đình. Khánh thành vào 19-5-1990 nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, bảo tàng có kiến trúc độc đáo mô phỏng bông sen trắng – loài hoa tượng trưng cho sự thanh cao, giản dị mà Bác Hồ luôn hướng tới. Bên trong bảo tàng là không gian trưng bày rộng lớn, gồm hàng chục nghìn hiện vật, hình ảnh, tư liệu quý giá, được chia thành nhiều chủ đề tái hiện cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Người. Nội dung được sắp xếp theo dòng thời gian, từ thuở thiếu thời, quá trình bôn ba tìm đường cứu nước, cho đến những năm tháng lãnh đạo dân tộc giành độc lập và xây dựng đất nước. Ngoài hiện vật, bảo tàng còn ứng dụng mô hình, phim tư liệu và các hình thức trưng bày nghệ thuật giúp người xem dễ dàng hình dung bối cảnh lịch sử.

Điểm đặc biệt của Bảo tàng Hồ Chí Minh không chỉ nằm ở quy mô lớn và sự phong phú của hiện vật, mà còn ở cách kể chuyện đầy cảm xúc. Mỗi không gian trưng bày đều được thiết kế công phu, tạo sự kết nối giữa lịch sử dân tộc và câu chuyện về một con người vĩ đại, truyền cảm hứng mạnh mẽ cho thế hệ hôm nay và mai sau. Ý nghĩa của bảo tàng không chỉ là lưu giữ và giới thiệu về cuộc đời, tư tưởng, đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh, mà còn là lời nhắc nhở về những giá trị cốt lõi mà Người để lại: lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết, khát vọng độc lập – tự do và ý chí vươn lên. Đây là điểm đến không thể bỏ qua với bất kỳ ai muốn tìm hiểu sâu hơn về lịch sử Việt Nam và hình ảnh vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc.

Bảo tàng Lịch sử Việt Nam là một trong những bảo tàng được thành lập sớm nhất trên cơ sở kế thừa cơ sở vật chất của Bảo tàng Loui Finô (Louis Finot) – một bảo tàng thuộc Trường Viễn Đông Bác cổ Pháp, xây dựng năm 1926 và khánh thành năm 1932. Năm 1958, Chính phủ Việt Nam chính thức tiếp quản công trình văn hóa này và nghiên cứu, sưu tầm, bổ sung tài liệu hiện vật, chuyển đổi nội dung từ bảo tàng lịch sử nghệ thuật thành bảo tàng lịch sử xã hội. Ngày 3/9/1958, Bảo tàng Lịch sử Việt Nam chính thức mở cửa đón khách tham quan. Sau Cách mạng tháng Tám 1945, tòa nhà được tiếp quản và năm 2011 chính thức mang tên Bảo tàng Lịch sử Quốc gia sau khi hợp nhất với Bảo tàng Cách mạng Việt Nam. Hiện nay, bảo tàng lưu giữ hơn 200.000 hiện vật quý, trong đó nhiều cổ vật đã được công nhận là Bảo vật quốc gia như trống đồng Ngọc Lũ, tượng Phật chùa Dâu, ấn vàng triều Nguyễn…, phản ánh tiến trình phát triển của lịch sử và văn hóa Việt Nam từ thời tiền sử đến hiện đại. Các sưu tập nổi bật bao gồm hiện vật khảo cổ, di sản văn hóa Champa, Óc Eo, cũng như nhiều tài liệu gắn liền với các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm và công cuộc xây dựng đất nước.

Không chỉ là nơi lưu giữ kho tàng hiện vật phong phú, bảo tàng còn đóng vai trò quan trọng trong giáo dục lịch sử, bồi đắp lòng tự hào dân tộc và quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới. Không gian trưng bày được bố trí theo dòng chảy lịch sử, kết hợp với ứng dụng công nghệ hiện đại trong thuyết minh, giúp du khách có trải nghiệm trực quan và sinh động. Đặc biệt, với kiến trúc Đông Dương độc đáo, vị trí đắc địa gần Hồ Gươm, Nhà hát Lớn, Nhà thờ Lớn, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia không chỉ là một trung tâm nghiên cứu – giáo dục quan trọng mà còn là điểm đến văn hóa – du lịch hấp dẫn, nơi bất cứ ai yêu lịch sử và văn hóa Việt Nam đều nên một lần ghé thăm.

Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, nằm trên đường Nguyễn Văn Huyên (quận Cầu Giấy, Hà Nội), được khởi công xây dựng năm 1987 và chính thức khánh thành, mở cửa đón khách tham quan vào ngày 12/11/1997. Đây là công trình hiện đại do kiến trúc sư người Việt Nam – Hà Đức Lịnh – thiết kế, với sự tư vấn của kiến trúc sư người Pháp – Véronique Dollfus, mang phong cách kiến trúc mở, gần gũi với thiên nhiên. Bảo tàng có diện tích rộng hơn 4 ha, gồm hai khu vực chính: khu trưng bày trong nhà và khu trưng bày ngoài trời, tái hiện một cách sống động không gian văn hóa, đời sống, phong tục tập quán của 54 dân tộc anh em trên khắp đất nước.

Bảo tàng hiện lưu giữ hàng vạn hiện vật, phim ảnh, băng ghi âm, tư liệu quý giá phản ánh đời sống sinh hoạt, sản xuất, tín ngưỡng, lễ hội và trang phục truyền thống của các dân tộc. Điểm đặc biệt là khu trưng bày ngoài trời với những ngôi nhà dân tộc được phục dựng nguyên mẫu như nhà sàn của người Tày, nhà rông Tây Nguyên, nhà trình tường của người Hà Nhì… tạo cảm giác chân thực, gần gũi. Không chỉ là nơi lưu giữ, nghiên cứu và giới thiệu văn hóa dân tộc, bảo tàng còn thường xuyên tổ chức các chương trình trình diễn nghệ thuật dân gian, lễ hội, hoạt động trải nghiệm cho khách tham quan, qua đó góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam. Với giá trị nghiên cứu, giáo dục và du lịch, Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam là điểm đến hấp dẫn, mang lại những trải nghiệm sâu sắc về sự đa dạng văn hóa của cộng đồng 54 dân tộc trên dải đất hình chữ S.

Bảo tàng Phòng không – Không quân Việt Nam, tọa lạc tại số 173C đường Trường Chinh (quận Thanh Xuân, Hà Nội), được thành lập và khánh thành vào năm 1969 – thời kỳ cuộc kháng chiến chống Mỹ đang diễn ra ác liệt. Đây là một trong những bảo tàng chuyên ngành quân sự lớn của cả nước, trực thuộc Quân chủng Phòng không – Không quân, với nhiệm vụ sưu tầm, lưu giữ, trưng bày và giới thiệu những hiện vật, hình ảnh, tư liệu quý giá về quá trình hình thành, chiến đấu và trưởng thành của lực lượng Phòng không – Không quân Việt Nam. Không gian bảo tàng được chia thành hai phần: khu trưng bày trong nhà với hàng nghìn hiện vật, tài liệu gốc và khu trưng bày ngoài trời với nhiều khí tài, vũ khí, máy bay, tên lửa đã từng tham gia chiến đấu.

Điểm nổi bật của bảo tàng là bộ sưu tập máy bay, tên lửa, radar, pháo phòng không, trong đó có nhiều hiện vật gắn liền với những chiến công vang dội, như khẩu pháo 37mm, tên lửa SAM-2 từng bắn rơi “siêu pháo đài bay” B-52 của Mỹ trên bầu trời Hà Nội trong Chiến dịch Điện Biên Phủ trên không năm 1972. Bên cạnh đó là nhiều máy bay chiến đấu của Không quân nhân dân Việt Nam như MiG-17, MiG-21 – “huyền thoại bầu trời Việt Nam”, cùng các loại máy bay Mỹ bị quân ta bắn hạ, được trưng bày nguyên bản để tái hiện chân thực khí thế hào hùng của một thời. Không chỉ có giá trị lịch sử – quân sự, bảo tàng còn mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc, góp phần khơi dậy niềm tự hào dân tộc, tinh thần yêu nước và ý chí bảo vệ Tổ quốc trong các thế hệ người Việt Nam. Với không gian trưng bày sinh động, nhiều hiện vật quy mô lớn, Bảo tàng Phòng không – Không quân là điểm đến hấp dẫn cho những ai yêu thích lịch sử, quân sự và muốn tìm hiểu về truyền thống anh hùng của lực lượng Phòng không – Không quân Việt Nam.

Bảo tàng Hà Nội là một trong những công trình văn hóa tiêu biểu của Thủ đô, nằm trong quần thể Trung tâm Hội nghị Quốc gia trên đường Phạm Hùng (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội). Bảo tàng được khởi công xây dựng năm 2008 và khánh thành nhân dịp Đại lễ 1000 năm Thăng Long – Hà Nội (2010). Công trình có thiết kế đặc biệt với hình dáng kim tự tháp ngược, gồm 4 tầng nổi và 2 tầng hầm, được xem là một trong những bảo tàng hiện đại nhất Việt Nam. Với diện tích trưng bày hàng chục nghìn mét vuông, nơi đây lưu giữ và giới thiệu hơn 70.000 hiện vật quý, phản ánh lịch sử hình thành, phát triển cũng như đời sống văn hóa – xã hội của Thăng Long – Hà Nội từ thời tiền sử cho đến nay.

Không gian trưng bày của bảo tàng được sắp xếp theo trục thời gian, kết hợp giữa hiện vật, hình ảnh, mô hình và công nghệ trình chiếu hiện đại, giúp tái hiện sinh động dòng chảy lịch sử – văn hóa của Thủ đô. Các bộ sưu tập nổi bật gồm: đồ gốm sứ, trang phục, sản phẩm thủ công truyền thống, tư liệu về các làng nghề, lễ hội và phong tục tập quán của người Hà Nội xưa và nay. Bên cạnh khu trưng bày cố định, bảo tàng còn thường xuyên tổ chức các triển lãm chuyên đề, sự kiện văn hóa nhằm đưa di sản đến gần hơn với công chúng. Với kiến trúc độc đáo, quy mô lớn và nội dung phong phú, Bảo tàng Hà Nội không chỉ là nơi lưu giữ ký ức lịch sử nghìn năm văn hiến của Thăng Long – Hà Nội mà còn là điểm đến hấp dẫn cho du khách trong và ngoài nước khi muốn tìm hiểu về chiều sâu văn hóa của Thủ đô.

Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, tọa lạc tại số 36 Lý Thường Kiệt (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội), là một trong những điểm đến văn hóa nổi bật của thủ đô. Bảo tàng được thành lập năm 1987 và chính thức mở cửa đón khách năm 1995, trực thuộc Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam. Với diện tích hơn 2.000 m², bảo tàng trưng bày hàng chục nghìn hiện vật, hình ảnh, tài liệu quý giá phản ánh vai trò, đóng góp và đời sống của phụ nữ Việt Nam trong gia đình cũng như trong xã hội qua nhiều giai đoạn lịch sử. Không gian kiến trúc hiện đại, hài hòa cùng cách bài trí khoa học khiến nơi đây trở thành một trong những bảo tàng hấp dẫn nhất Việt Nam.

Các nội dung trưng bày chính của bảo tàng xoay quanh ba chủ đề: phụ nữ trong gia đình, phụ nữ trong lịch sử và thời trang của phụ nữ Việt Nam. Tại đây, du khách có thể chiêm ngưỡng những bộ trang phục truyền thống của các dân tộc, trang sức tinh xảo, đồ dùng sinh hoạt thường nhật, cũng như những hiện vật gắn liền với cuộc đời hoạt động cách mạng của nhiều nữ anh hùng. Đặc biệt, bảo tàng còn kể những câu chuyện cảm động về thân phận, nghị lực và sự hy sinh thầm lặng của phụ nữ Việt Nam qua các thời kỳ chiến tranh, đồng thời tôn vinh vai trò của họ trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước ngày nay. Với sự kết hợp giữa hiện vật, hình ảnh, công nghệ trình chiếu và âm thanh sinh động, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam không chỉ là nơi lưu giữ ký ức, tôn vinh vẻ đẹp và đóng góp của người phụ nữ mà còn là điểm đến nhân văn, giàu cảm xúc cho mọi du khách.

Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, tọa lạc tại số 66 Nguyễn Thái Học (quận Ba Đình, Hà Nội), được thành lập năm 1966 và là một trong những trung tâm lưu giữ, trưng bày tác phẩm mỹ thuật lớn nhất cả nước. Công trình bảo tàng vốn là tòa nhà do người Pháp xây dựng từ thập niên 1930, mang kiến trúc Đông Dương đặc trưng với mái ngói đỏ, hành lang rộng và nhiều chi tiết trang trí mang tính nghệ thuật. Sau khi cải tạo và bổ sung không gian trưng bày, bảo tàng trở thành điểm đến quan trọng đối với những người yêu nghệ thuật, nghiên cứu mỹ thuật và khách tham quan trong và ngoài nước.

Hiện nay, bảo tàng lưu giữ hơn 20.000 hiện vật, tác phẩm mỹ thuật có giá trị, được trưng bày theo nhiều chủ đề khác nhau. Nổi bật là các bộ sưu tập mỹ thuật cổ đại, mỹ thuật truyền thống (điêu khắc đá, gỗ, gốm sứ, tranh dân gian Đông Hồ, Hàng Trống), cùng các tác phẩm mỹ thuật hiện đại Việt Nam từ đầu thế kỷ 20 đến nay. Khách tham quan có thể chiêm ngưỡng những tác phẩm của các danh họa nổi tiếng như Tô Ngọc Vân, Nguyễn Phan Chánh, Nguyễn Tư Nghiêm, Bùi Xuân Phái, cùng nhiều tác phẩm điêu khắc, hội họa phản ánh tinh thần dân tộc và hơi thở đương đại. Với sự đa dạng trong trưng bày, kết hợp giữa giá trị truyền thống và hiện đại, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam không chỉ là nơi lưu giữ di sản nghệ thuật quý giá mà còn là không gian sáng tạo, truyền cảm hứng, góp phần quảng bá nghệ thuật Việt Nam ra thế giới.

Bảo tàng Gốm Bát Tràng Việt Nam, nằm trong làng gốm cổ Bát Tràng (Gia Lâm, Hà Nội), là công trình độc đáo kết hợp giữa kiến trúc đương đại và giá trị truyền thống, được khánh thành năm 2021. Công trình có diện tích hơn 3.700 m², được thiết kế bởi kiến trúc sư Hoàng Thúc Hào với hình khối uốn lượn gợi liên tưởng đến lò nung gốm và dòng chảy của đất sét. Không chỉ là nơi lưu giữ, trưng bày hàng nghìn sản phẩm gốm sứ, bảo tàng còn được thiết kế thành nhiều không gian chức năng, tạo nên trải nghiệm đa dạng cho khách tham quan.

Mỗi tầng của bảo tàng mang một màu sắc riêng: tầng G dành cho hoạt động trải nghiệm làm gốm, nơi du khách có thể trực tiếp nặn, tạo hình và vẽ gốm; tầng 1 là khu vực đón tiếp và mua sắm với nhiều sản phẩm gốm tinh xảo; tầng 2 trưng bày chuyên đề “Nghề gốm Bát Tràng xưa và nay”, giúp du khách hiểu rõ tiến trình phát triển của làng nghề; tầng 3 là Trung tâm nghệ thuật đương đại và Homestay, kết nối di sản truyền thống với sáng tạo hiện đại; tầng 4 có hội trường, nhà hàng và cafe, tạo không gian nghỉ ngơi, giao lưu; và tầng 5 là Hướng Sa Art House, nơi du khách có thể thưởng trà và ngắm cảnh làng nghề từ trên cao. Với sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, bảo tàng không chỉ là nơi lưu giữ tinh hoa gốm Việt mà còn là điểm đến văn hóa – nghệ thuật hấp dẫn, mang đến những trải nghiệm toàn diện cho cả nghiên cứu, sáng tạo và du lịch.

Nhà tù Hỏa Lò, nằm tại số 1 phố Hỏa Lò (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội), là một trong những di tích lịch sử đặc biệt gắn liền với thời kỳ đấu tranh chống thực dân Pháp. Công trình được người Pháp xây dựng từ năm 1896 với mục đích giam giữ những người yêu nước, chiến sĩ cách mạng Việt Nam. Với tường đá dày 4 mét, cổng sắt kiên cố và hệ thống giam giữ hà khắc, nơi đây từng được mệnh danh là “địa ngục trần gian” giữa lòng Hà Nội. Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, nhà tù được tiếp quản và một phần trở thành nơi giam giữ phi công Mỹ trong chiến tranh, trong đó có cả Thượng nghị sĩ Mỹ sau này là John McCain.

Ngày nay, Nhà tù Hỏa Lò chỉ còn lại một phần nhỏ được bảo tồn, cải tạo thành di tích lịch sử – bảo tàng. Không gian trưng bày gồm nhiều khu vực: phòng giam tù nhân chính trị, phòng biệt giam, khu vực trưng bày hiện vật và tư liệu về phong trào cách mạng trong thời kỳ Pháp thuộc, cùng những chứng tích về thời kỳ giam giữ phi công Mỹ. Nơi đây lưu giữ hàng nghìn hiện vật, hình ảnh tái hiện cuộc sống tù đày khổ cực nhưng kiên trung của các chiến sĩ cách mạng, đồng thời cũng phản ánh tinh thần nhân đạo, đối xử nhân văn của Việt Nam với tù binh Mỹ. Với giá trị lịch sử to lớn và tính biểu tượng mạnh mẽ, Nhà tù Hỏa Lò ngày nay trở thành một “chứng nhân lịch sử sống”, không chỉ là địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống yêu nước, tinh thần bất khuất mà còn là điểm tham quan đặc biệt hấp dẫn du khách trong và ngoài nước.

Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, tọa lạc trong khuôn viên Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (số 18 Hoàng Quốc Việt, quận Cầu Giấy, Hà Nội), là bảo tàng chuyên ngành về thiên nhiên đầu tiên của cả nước. Bảo tàng chính thức mở cửa đón khách tham quan từ năm 2004, với diện tích trưng bày khoảng 300 m² nhưng quy tụ hàng nghìn mẫu vật quý hiếm. Không gian trưng bày được sắp xếp theo tiến trình lịch sử tự nhiên, giới thiệu bức tranh toàn cảnh về sự hình thành và phát triển của sự sống trên Trái Đất, từ những sinh vật sơ khai cách đây hàng trăm triệu năm đến hệ động thực vật phong phú hiện nay của Việt Nam.

Hiện tại, bảo tàng lưu giữ hơn 40.000 mẫu vật thuộc nhiều lĩnh vực như cổ sinh vật học, thực vật học, côn trùng học, thú học, địa chất… Nổi bật là bộ sưu tập hóa thạch khủng long, các loài bò sát khổng lồ, hóa thạch san hô, cùng hàng trăm loài động vật quý hiếm được bảo tồn. Ngoài ra, hệ thống trưng bày bằng mô hình 3D, hình ảnh động và phim tư liệu khoa học giúp khách tham quan, đặc biệt là học sinh – sinh viên, có trải nghiệm trực quan, dễ hiểu và giàu tính giáo dục. Với giá trị khoa học, nghiên cứu và giáo dục to lớn, Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam không chỉ là “kho tư liệu sống” về đa dạng sinh học mà còn là điểm đến thú vị cho những ai yêu thích khám phá thế giới tự nhiên.